Jojo Rabbit (2019)

Film

De Tweede Wereldoorlog is in volle gang en het is dan ook niet gek dat het tienjarige Duitse jongetje Johannes ‘Jojo’ Betzler er alles aan doet om een goede nazi te zijn. Wat dat dan precies inhoudt, weet hij eigenlijk niet. Ja, je moet Joden haten. Maar waarom? En hoe ziet een Jood er eigenlijk uit? Als onderdeel van zijn ‘opleiding’ gaat Jojo naar een jeugdkamp. Daar blijkt hij niet bepaald heldhaftig en krijgt hij al snel de bijnaam Jojo Rabbit. Tot overmaat van ramp klungelt hij ook nog eens met een granaat…

Hitler

Om zichzelf moed in te praten heeft Jojo een denkbeeldige vriend, niemand minder dan Adolf Hitler zelf. Dat levert hilarische dialogen op tussen Der Führer en de kleine jongen. Jojo Rabbit is dan ook op en top satire. In het begin van de film worden in (te) hoog tempo grappen op de kijker afgevuurd. Daarna neemt het verhaal serieuze vormen aan. Jojo’s moeder Rosie (Scarlett Johansson) verbergt namelijk een Joods meisje op zolder. Hoe gaat de kleine nazi in de dop hiermee om?

Jojo Rabbit is gebaseerd op de roman Caging Skies van schrijfster Christine Leunens. Regisseur Taika Waititi maakte een komische film van dit dramatische verhaal. Als kijker rollen er zowel tranen van het lachen als tranen van verdriet over je wangen. Humor als wapen om verschrikkelijke gebeurtenissen draaglijk te maken. In een interview vertelde Waititi niet voor niets dat hij zich onder meer liet inspireren door La vita è bella van Roberto Benigni.

Aanklacht tegen oorlog

Bijzonder is dat Waititi zelf de rol van Hitler speelt. Hij is niet alleen regisseur, maar ook acteur en komiek. Aangezien Waititi de denkbeeldige vriend van Jojo zelf in het script schreef – dit is niet opgenomen in het boek – kwam distribiteur Fox met het idee dat hij dan ook de rol het best kon spelen. Saillant is overigens dat Waititi van Joodse komaf is. Zijn film is echter geen afrekening met nazi-Duitsland geworden, maar meer in het algemeen een aanklacht tegen oorlog.

Dat wordt bijvoorbeeld letterlijk uitgesproken door Jojo’s moeder Rosie, maar ook de maffe kapitein Klenzendorf (Sam Rockwell) straalt met zijn onverschilligheid uit dat hij geen voorstander is van de Duitse oorlogsidealen. Jojo en zijn vriendje Yorki begrijpen er ook maar weinig van. Hun naïeve vragen zijn zowel grappig als aandoenlijk.

Onderbroekenlol

Op zich is het een mooi contrast: het serieuze dramatische verhaal in combinatie met humor. Jojo Rabbit is daardoor geen enorm zware film geworden. Telkens als er verdriet om de hoek komt kijken, is de lach niet ver weg. Het probleem is, vond ik, dat het niveau in sommige gevallen daalt naar dat van onderbroekenlol. Zeker als kapitein Klenzendorf en Fraulein Rahm in beeld verschijnen. Dan is de humor niet langer ondersteunend aan het verhaal en lijkt het meer een kwestie van: kijk eens hoe enorm grappig dit is!

Wat mij betreft slaat Waititi de plank daarmee een paar keer mis en is het eindresultaat een wankel (film)huis. Het fundament is goed, de opbouw solide, maar eenmaal opgeleverd blijkt het dak te lekken. Zoiets. Zeker tijdens het eerste half uur vroeg ik me een paar keer af waar ik nou eigenlijk naar zat te kijken. Ik gok dan ook dat de meningen over deze film verdeeld zullen zijn. Ik vond Jojo Rabbit eerder vermakelijk dan goed. Meer niet.