Moneyball (2011)

Film

In veel takken van sport heeft de afgelopen jaren een datarevolutie plaatsgevonden. Talent wordt niet alleen meer opgespoord via scouts, maar ook door middel van computermodellen. De statistieken van een speler kunnen namelijk duiden op goede eigenschappen die soms voor het oog verborgen blijven. De truc is om die spelers er tussenuit te pikken die blijkbaar door de kenners worden onderschat en wel degelijk de potentie hebben om een team sterker te maken. Bij het beschrijven van deze trend wordt vaak verwezen naar Moneyball, het waargebeurde verhaal over het honkbalteam Oakland A’s dat met onbekende en afgeschreven spelers historie schreef. Michael Lewis schreef er een boek over en later werd dit stukje sportgeschiedenis ook nog eens verfilmd, met niemand minder dan Brad Pitt in de hoofdrol.

Kansloze opgave

Billy Beane is manager van Oakland A’s. Na een redelijk seizoen wordt zijn team beroofd van zijn beste spelers. Beane staat voor de taak om met een relatief klein budget opnieuw de concurrentie aan te gaan met de veel grotere en rijkere teams. Een vrijwel kansloze opgave, denkt Beane. Maar dan loopt hij Peter Brand tegen het lijf, een afgestudeerde econoom zonder honkbalervaring. Brand maakt gebruik van een model waarbij hij spelers waardeert op basis van statistieken. Beane raakt geïntrigeerd door zijn verhaal en besluit Brand in dienst te nemen. In plaats van te vertrouwen op de kennis van de scouts, besluit de manager af te gaan op de computergestuurde manier van denken.

Dat Beane tegen alle geldende honkbalgewoonten in gaat, heeft te maken met zijn eigen verleden. Ooit werd hij aangemerkt als één van de grootste honkbaltalenten, maar hij slaagde er uiteindelijk niet in door te breken. Die ervaring sterkt hem in de gedachte om het roer om te gooien bij Oakland A’s. Met behulp van de statistieken van Brand haalt hij de ene na de andere verrassende nieuwe speler binnen. Binnen zijn eigen club en in de media wordt er schande van gesproken, zeker als de resultaten in eerste instantie tegenvallen. Het zou niet meer gaan om de pracht van de sport, maar om de kille statistieken. Moneyball in plaats van baseball. Dan begint het team te winnen. Zelfs zó vaak achter elkaar dat een historisch record wordt gebroken. Het is een bijna mythisch verhaal, zeker gezien de achtergronden.

Weinig poespas

Als je het verhaal al kent, biedt de film Moneyball weinig verrassingen. Dat is natuurlijk vaker het geval bij waargebeurde verhalen. Ook nu krijg je wat je verwacht: een film die veel weg heeft van een documentaire. Mooi zijn vooral de discussies die Beane voert met het scoutingteam. Regisseur Bennett Miller heeft verder weinig poespas aan het sportverhaal toegevoegd, of het moet de privésituatie zijn van de gescheiden Beane. Brad Pitt zet zijn personage trouwens uitstekend neer. Echt weer een genot om naar deze acteur te kijken. Jonah Hill (21 Jump Street, The Wolf Of Wall Street) heeft een mooie rol als Peter Brand, terwijl Chris Pratt en Philip Seymour Hoffman te zien zijn als respectievelijk honkballer Scott Hatteberg en coach Art Howe.

Voor sportliefhebbers is Moneyball eigenlijk wel een must-see. Dit verhaal is revolutionair voor de manier waarop naar talent wordt gespeurd. De ideeën van Beane vonden al snel navolging. Veel clubs namen dataspecialisten in de arm. Het grappige is natuurlijk dat het principe dat een kleine club door slim te scouten een grote club kan verslaan daarmee teniet is gedaan. Iedere club doet gewoon weer hetzelfde, waarbij de financiële verschillen leidend blijven voor het winnen van kampioenschappen. De datarevolutie is overigens wel een zegen voor die talenten die eerder niet opvielen.

Sporticoon

De resultaten in het seizoen 2001 en het verhaal eromheen hebben Billy Beane overigens geen windeieren gelegd. Hoewel in de film wordt gemeld dat hij een zeer lucratieve aanbieding van de Bosten Red Sox naast zich neerlegt, reisde hij nadien als consultent de wereld rond. Hij streek onder meer neer in Alkmaar, waar hij voetbalclub AZ voorzag van adviezen. Zo werd de man die als honkballer mislukte toch een sporticoon.