The English Game (2020)

Serie

De voetbalsport is een miljardenindustrie geworden. Dat bleek onlangs maar weer eens toen twaalf Europese topclubs voorstelden een Super League op te richten. Naast het argument dat dan de besten tegen de besten kunnen spelen, draait het bij die ideeën toch vooral om één ding: geld, geld en nog eens geld. Dat roept bij veel liefhebbers weerstand op. Against Modern Football is zelfs een populair begrip geworden. Maar is het ooit anders geweest? Wat dat betreft is het leuk juist nu de Netflix-serie The English Game te kijken. Terug naar de dagen dat voetbal nog een spel was voor amateurs en heren. Toch vormt geld ook anno 1870 al een spelbreker.

Zere been

In The English Game komen de Schotten Fergus Suter en Jimmy Love het fabrieksteam van het Engelse Darwen FC versterken om de FA Cup te winnen. Tegen betaling. Dat is in de eerste plaats tegen het zere been van hun ploeggenoten, die helemaal niets krijgen voor het vertonen van hun voetbalkunsten. Maar ook tegenstanders krijgen lucht van deze eerste profvoetballers. Het onverslaanbare Old Etonians, een team bestaande uit bestuursleden van de organiserende FA, is fel tegen betalingen. De vraag daarbij is of dat vanwege het geld is of omdat ze bang zijn dat ze gaan verliezen van de steeds sterker wordende fabrieksteams.

Arthur Kinnaird is de eerste van de hoge heren die inziet dat het voetbalspel verandert. Niet alleen zijn fabrieksbazen bereid geld te betalen voor betere spelers, ook toeschouwers hebben een deel van hun schamele lonen over om naar de beste voetballers te kijken. En is het ergens niet eerlijk dat fabrieksarbeiders kunnen trainen om betere voetballers te worden? Dat recht is tot dan toe voorbehouden aan de elite, die zelf kan bepalen of ze gaat werken of trainen. Beide stromingen – voor of tegen betalingen aan voetballers – staan lijnrecht tegenover elkaar.

Uitweg

Het mooie van deze serie is dat het verhaal is gebaseerd op waargebeurde feiten. Arthur Kinnaird en Fergus Suter hebben echt bestaan. Kinnaird kreeg erkenning als de eerste voetbalster en was jarenlang voorzitter van de FA, ook na het toestaan van betalingen aan spelers. Suter wordt beschouwd als de eerste profvoetballer ooit. In de serie is te zien dat het met voetbal verdiende geld voor Suter en zijn familie een uitweg vormt om te ontsnappen aan een armzalig bestaan. Het contrast tussen de elite en de arbeidersklasse is dan ook groot. Beide kampen moeten weinig van elkaar hebben. Het is haat en nijd. Zeker als de elite ook nog eens bepaalt dat de lonen van de fabrieksarbeiders in de katoenindustrie omlaag moeten.

Het tijdsbeeld over het sociale klassenverschil maakt The English Game méér dan alleen een serie over voetbal. Dat is maar goed ook, want zoals wel vaker het geval is, zien de wedstrijden er een beetje onbeholpen uit. Acteurs zijn nu eenmaal geen voetballers. Zo zijn er meer dingen aan te merken: zo’n beetje alle voetbalclichés komen voorbij en het verhaal is flink geromantiseerd. Hoewel de sport nog in de kinderschoenen stond, krijg je het gevoel dat het voetbal toen al de belangrijkste bijzaak in het leven was. Tegelijkertijd ontbreekt de diepgang. Het blijft allemaal een beetje braaf en oppervlakkig.

Overeenkomst

Het gaat dan ook wat ver om deze serie een aanrader te noemen. Toch overheerst bij mij wel degelijk het positieve. Het is altijd leuk om terug in de tijd te gaan. Een voetbal met veters, doelen zonder netten, wijde tenues met lange broeken, het scorebord waarop de bordjes worden verhangen; het ziet er allemaal prachtig uit. Tussen toen en nu zit een wereld van verschil. En toch ook een overeenkomst: ook in 1870 zorgde geld ervoor dat de gemoederen hoop opliepen, zowel op als buiten het veld.