The Queen’s Gambit (2020)

Serie

Tijdens mijn jeugd heb ik nog een aantal jaar op een schaakclub gezeten. Ik kan niet zeggen dat ik daardoor heel goed ben in dit strategische spel; ik kwam er voornamelijk om op vrijdagavond te keten… Inmiddels heb ik heel lang niet meer geschaakt, maar mijn interesse is toch wel gebleven. Dat merkte ik tijdens het kijken van The Queen’s Gambit. Het schaakspel staat centraal in deze miniserie, die werd bekroond met een Golden Globe. Maar meer nog dan dat gaat deze serie over de ontwikkeling van hoofdrolspeelster Elizabeth Harmon van een weesmeisje tot een volwassen vrouw.

Groot talent

Beth, zoals ze meestal wordt genoemd, kent geen gelukkige jeugd. Haar vader vertrok toen ze klein was en haar moeder kwam om het leven tijdens een auto-ongeluk. Het leven in een weeshuis is een treurig bestaan. Beth vindt houvast bij de uitgesproken Jolene en, nog belangrijker, ze sluit vriendschap met mr. Shaibel. De conciërge trekt zich vaak terug in de kelder om in zijn eentje te schaken. Na lang aandringen wil hij het Beth ook wel leren. Tot verbazing van Shaibel blijkt ze het spel snel onder de knie te hebben. Sterker nog: er zou wel eens een groot talent in haar kunnen schuilen.

Als Beth is geadopteerd, probeert ze manieren te vinden om te kunnen blijven schaken. Haar eerste toernooien wint ze moeiteloos, wat vooral opzien baart omdat ze ook nog eens een vrouw is. Het schaakspel zorgt er ook voor dat Beth een band krijgt met haar adoptiemoeder Alma, al is dat vooral omdat blijkt dat er geld valt te winnen tijdens de toernooien. De obsessie voor schaken heeft echter ook keerzijden: Beth is al vroeg verslaafd aan pillen uit het weeshuis, waarmee ze op hallucinerende wijze schaaksituaties kan oplossen. Bovendien begint het schichtige meisje arrogante trekjes te vertonen naarmate ze meer succes heeft. Haar ambitie is om wereldkampioen te worden en daarvoor zal ze de Russische grootmeester Vasily Borgov moeten verslaan.

Levendig verhaal

Dat The Queen’s Gambit is beloond met een Golden Globe verbaast mij niet. Het is knap hoe een op het eerste gezicht saai onderwerp is getransformeerd in een levendig verhaal. Al is dat niet zozeer de verdienste van de makers van deze serie, maar van schrijver Walter Tevis die in 1983 de gelijknamige roman schreef. Het is wel knap dat regisseur Scott Frank dit verhaal heeft weten te vertalen naar bewegende beelden. Frank kent dan ook het klappen van de zweep. Hij schreef eerder mee aan de scenario’s voor films als Get Shorty, Out Of Sight, Minority Report, The Wolverine en Logan. Voor Netflix schreef en regisseerde hij eerder de miniserie Godless. Ook een aantal van deze titels vielen in de prijzen.

Waar Frank achter de camera zijn werk deed, daar treedt met name Anya Taylor-Joy op de voorgrond voor de camera. Zij zet op uitstekende wijze de rol van Beth neer. Het is interessant om te zien hoe ze opgroeit en een blinde ambitie tentoonspreidt om de allerbeste te worden. De nog vrij jonge Taylor-Joy speelde eerder elf afleveringen mee in Peaky Blinders en was onlangs te zien in de films The Northman en The Menu. Verder vond ik ook Moses Ingram (Jolene) en Bill Camp (mr. Shaibel) mooie rollen vervullen. Thomas Sangster (The Mazerunner, Godless) speelt een leuke rol als Billy Watts, zelf een grootmeester die Beth helpt om nog beter te worden. Hij is ook een van de mannen die op een ander vlak interesse in haar krijgt.

Alles klopt

De zeven afleveringen zijn precies goed voor deze serie. Naast het sterke verhaal worden we ook een aantal keer getrakteerd op een goede cliffhanger. Eigenlijk klopt alles wel aan The Queen’s Gambit. Zelfs de schaakspellen die in beeld komen, want hiervoor traden de schaaklegendes Bruce Pandolfini en Garri Kasparov op als adviseurs. Het boek en de film zijn overigens vernoemd naar een bekende opening van het schaakspel. Voor wie nog twijfelt, zou ik zeggen: gewoon gaan kijken. Zelfs als je helemaal niets met schaken of spelletjes hebt, gaat deze serie gaat niet tegenvallen.